Rond het Sportfondsenbad

In de jaren 1885-1887 bouwde architect Isaac Gosschalk hier de gebouwen voor de Oostergasfabriek, gesloten in 1923.

Rond het Sportfondsenbad - Oranje Vrijstaatkade bij schemering.jpg De Oranje Vrijstaatkade in schemer, 2003.

Rond het Sportfondsenbad - Oranje Vrijstaatkade bij schemering.jpg De Oranje Vrijstaatkade in schemer, 2003.

Alle rechten voorbehouden

Vanaf de brug over de Ringdijk zie ik in de Linnaeusstraat rechts de Hema, het huizenblok met torentje van J.J.W. Franswa, de pas opgeknapte flat van Stam en het nieuwe politiebureau. Achter deze gevelwand ligt, geklemd tussen spoorlijnen en ringvaart, het industrieterrein ‘Polderweg’.

In de jaren 1885-1887 bouwde architect Isaac Gosschalk hier de gebouwen voor de Oostergasfabriek, reeds gesloten in 1923. De Polderweg en de Beyersweg verdelen het terrein in drieën. Ik kies de Polderweg en ga meteen achter de flat rechtsom de Fronemanstraat in met haar oude platanen. Hier was eens de ingang van de koolgasfabriek met langs de Linnaeusstraat een groenstrook. Nu kunnen we daar, in de winkels van het Franswa-blok, een feestneus of een gebraden kip kopen. Om me heen kijkend zie ik rechts in rode steen het oude politiebureau, vroeger woonwerkplek van de assistent-ingenieur. Links ligt het allereerste Sportfondsenbad van Nederland, geopend op 22 juni 1929. Het zwembad is geplaatst in de vroegere kolenstokerij, het voornaamste gebouw van een gasfabriek. De gasfabriekarbeiders gebruikten voor het baden, wassen en schaften het gebouw, nu woningvereniging ‘De Zwerfsteen’, richting Oranje-Vrijstaatkade.
Deze Zuid-Afrikaanse naam verraadt de nabijheid van de Transvaalwijk aan de andere kant van de Linnaeusstraat. Terug bij de Hema zie ik hoe ook deze buurt vastgeklemd ligt tussen spoordijk en ringvaart. Zal in de toekomst het dan opgeknapte Polderweggebied een mooi geheel gaan vormen met de Transvaalwijk? Dat zou goed zijn omdat de Transvaalbuurt nog zo eng ingesloten is.

Alle rechten voorbehouden

7369 keer bekeken

Bekijk meer afbeeldingen

Rond het Sportfondsenbad - Schaft en badgebouw.jpg Het oude schaft- en badgebouw, nu woningvereniging De Zwerfsteen - 2003

Rond het Sportfondsenbad - Schaft en badgebouw.jpg Het oude schaft- en badgebouw, nu woningvereniging De Zwerfsteen - 2003

Alle rechten voorbehouden
Rond het Sportfondsenbad - Remise oude tram 17.jpg Polderweggebied: de remise van oude tram 17.

Rond het Sportfondsenbad - Remise oude tram 17.jpg Polderweggebied: de remise van oude tram 17.

Alle rechten voorbehouden
Rond het Sportfondsenbad - Oranje Vrijstaatkade bij avond.jpg Oranje Vrijstaatkade bij avond, 2003.

Rond het Sportfondsenbad - Oranje Vrijstaatkade bij avond.jpg Oranje Vrijstaatkade bij avond, 2003.

Alle rechten voorbehouden

27 reacties

Voeg je reactie toe
rizzoli

Meer over zwemles

https://geheugenvanoost.amsterdam/search?page=1&qs=zwemles&view=list&category=story

Yvonne Mulder

Nog steeds gek op zwemmen

Wilhelmina Heri voor mij precies hetzelfde verhaal maar dan vanuit de lagere school op schoolzwemmen.
Ook hetzelfde verhaal, de fluit ging omdat de les voorbij was en de badjuffrouw die mij aan de hengel had, liet deze meteen zakken zodat ik naar de bodem zakte en geen adem meer kon krijgen en blauw aangelopen weer boven kwam en iemand mij uit het water trok.
Heb er toendertijd ook een trauma aan overgehouden maar wilde toch heel graag mijn zwemdiploma halen zodat ik ook in het diepe mocht zwemmen met mijn broers en zussen.
Zat al op de hogere school en ben toen via "Ons Huis" buurthuis toch weer zwemlessen gaan nemen en had binnen een paar maanden mijn A en B diploma gehaald, ik heb hier nooit spijt van gehad want ben nog steeds gek op zwemmen nu 73 jaar.

Wilhelmina Heri

In het diepe geworpen

ik vond het vreselijk!je werd gewoon in het diepe geworpen en dan met een haak naar boven gehaald.ik hoor nog het geluid van dat water boven mijn hoofd.ik heb er een trauma van overgehouden en zal nooit naar een zwembad gaan.ik kan zwemmen maar naar een zwembad nee dat nooit meer. 

Toine Roestenburg

Zwemmen en Judo in Het Sportfondsenbad

Veel gezwommen en zwemmen geleerd in dit zwembad bij de heren Visser en Aalbers.Later ook met de Boerhaaveschool naar het zwembad en....trainen/meedoen aan de Schoolzwemwedstrijden. Mijn vader Jo Roestenburg (van Sporthuis JORO) heeft nog jarenlang getraind met leerlingen van de Boerhaaveschool ter voorbereiding voor de schoolwedstrijden.Mijn broer Ilja en ik (Toine)hebben ook jarenlang gejudood bij Sportschool Peeman in het Sportfondsenbad (n.b. Ge Koning zat in het Zuiderbad!) Judo met jongens als Theo Buchele,Piet Balk,broertjes Offenberg enz. De school werd gerund door Bas van Tongeren want Pe (Piet) Peeman was docent geworden op het CIOS in Overveen en uitgegroeid tot een van de beste docenten (eigen ervaring) die het Instituut gehad heeft. Zelf ben ik op het CIOS geweest van 1968-1971 en onder andere judoleraar geworden. Kortom....ik heb heel veel uren doorgebracht in het Sportfonsenbad,later verbasterd tot"Spatbordenfonds"!!

Fred Oppelaar

Sportfondse bad

Ik heb ook leren zwemmen in het Sportfondse bad zo'n 55 jaar geleden. Met de bus vcan uit de Rijklof van Goen school op de Zeeburgerdijk. Veel plezier gehad daar, was altijd een fijn uitje voor ons.

Lenie Best

zwembad

ik heb leren zwemmen in het Sportfondsenbad. Met de hele klas in de bus vanaf de school naar zwemles. Ik vond het vreselijk, nat en koud. En het galmde zo en dan moest je springen in het diepe en dan werd je met zo'n haak onder je armen naar boven gevist en dan schreeuwde zo'n badjuf naar je: intrekken en uitslaan. Ik was al dat zo bang dat ze me niet op tijd aan de haak zou hangen en dat ik dan verdronk. Maar ik heb mijn zwemdiploma gehaald en ik was blij toe. Ik vond het ook zo'n rare plek voor een zwembad en volgens mij was daar ook nog een melkfabriek. Een rommelig stukje was het. En inderdaad als ik chloor ruik dan ik altijd aan zwemles bij de dat schreeuwwijf. Ze moest waarschijnlijk wel om boven al de gillende en spartelelnde kinderen uit te komen maar pedagogisch was het niet. Maar misschien was ik de enige die het niet echt leuk vond. Maar zwemmen kan ik en daar gaat het om.

Tim Castricum

Trams en Bussen

Delen van de gasfabriek zijn na 1923 in gebruik genomen als busgarage van de Gemeentetram Amsterdam. De eerste bussen gingen in 1922 rijden door Amsterdam. De Gemeentetram werd in 1943 omgedoopt in Gemeentevervoerbedrijf. Het pand werd als busgarage begin jaren '80 (meen ik) verlaten. Het GVB liet tramrails op de Oranje Vrijstaatkade aanleggen en nam één hal in gebruik als stalling voor langdurig defecte of anderszins terzijde gestelde trams. Het Museum voor Stads- en Streekautobussen Amsterdam nam in de oude busgarage hun intrek. Het Amsterdams Openbaar vervoer Museum volgde na 1987. Nadat een start met de herontwikkeling van gebied werd gemaakt zijn de voertuigen elders opgeborgen. De achtergebleven voertuigen van beide organisaties werden in maart 2005 overgebracht naar een loods in Amsterdam-Noord. AOM is inmiddels failliet en de nieuwe eigenaar van het Amsterdam trammaterieel (Tramweg-Stichting) verplaatst de trams op verzoek van de Gemeente Amsterdam die de loods leeg moet opleveren. De bussen werden door MUSA verplaatst.

De tram die we op de foto zien is de 869, gebouwd in 1958 als enkelgelede 569. Die trams werden vanwege de oliecrisis van een middengedeelte voorzien. De foto en het onderschrift wekken de suggestie dat lijn 17 hier z'n remise had, maar dat is volledig onjuist. Geen enkele lijn had hier z'n remise. Deze trams hebben overigens wel op lijn 17 gereden. We zien hier een als lijn 17 'gefilmde' museumtram.

hans vd sluijs

Re: Remise tram

Pieter Nieuwkerk:
Wat ik me wel kan herinneren is de busremise achter het Sportfondsebad en ook een stomerij en melkfabriek.

ja ik herinner mij het ook nog de oude busremise en in de straat er naar toe die vanaf de polderweg liep raasten dan de bussen heel gevaarlijk omdat wij er als kinderen graag speelde het was een kort straatje met aan de ene kant de gasketels en aan de andere kant stonden nog de bunkers uit wo2 daar speelde wij in ,heel spannend want de verhalen gingen dat er onder het zand in de bunkers nog overschotten zouden liggen
dus uiteraard werd door ons het zand van de vloer regelmatig weg gegraven
maar het was altijd opletten omdat de buurdbewoners die aan de andere kant van de polderweg in het dorp woonde het niet zagen zitten dat wij in de bunkers speelde die vonden het veel te gevaarlijk vooral als wij zo wild door dat straatje rende waar dus die bussen echt hard reden en ook een enkele maal ongelukken nog net vermeden werden
op de polderweg aan het einde bij de lineusstraat de huishoudschool haha waar wij natuurlijk als hollandse jongens behoorlijk belangstelling hadden voor de leerlingen daar
maar wel oppassen omdat als je door een onderwijzeres of concerge na werd gezeten en het staatje in vluchte dat van de polderweg naar het zwembad liep de politie tegen kon komen omdat die daar vanuit de achterkant van het burau makkelijk het straatje in konden lopen en de baldadigge jeugd daar opving
oioi een mooie tijd gehad daar ook vaak elende als ik terug denk maar toch vaak een mooie spannende en leuke tijd

Pieter Nieuwkerk

Remise tram

Wat ik me wel kan herinneren is de busremise achter het Sportfondsebad en ook een stomerij en melkfabriek.

pressler-knaap

fronemanstraat was-en badhuis!

Vrijdags badhuis en een maal in de week met de was naar het washuis. Thuis geen douche, geen warm water, niets! Tussen de middag was brengen, om 4 uur ophalen. Ik was nog jong in 1957 van Pres. Krugerschool gegaan, en de dames hielpen me altijd met vouwen van de was. Die werd in een kussensloop gestopt en dan achterop de fiets naar huis. Badhuis was best gezellig, je kwam er de halve buurt tegen!

Michel Bos

Van pierebad naar het diepe

Hallo, ik heb tot zomer '74, toen was ik nog net 11, ook heel vaak gezommen in het Sportfondse. Ik heb er mijn diploma's gehaald en we gingen regelmatig op zondag zwemmen.

Als ik nu bij mijn sportschool in de Jacuzzi lig en ik ruik het chloor, dan doe ik mijn ogen dicht en ik lig weer in het peirebadje beneden, waar je inderdaad je eerste drif-acties moets doen. En als dat goed ging mocht je in het wat langere deel, nog steeds beneden, oefenen. Als dat goed ging mocht je naar boven, via de trap en dan kwam je in het lawaaierige deel, het echte diepe!

Heerlijke herrineringen hieraan. Ben er later nog een keer geweest en ben toen ook stiekem even naar beneden gegaan. Leuk hoor, zou het nog wel eens op mijn gemak over willen doen.

Groeten,

Michel Bos
06-12480090
michel-bos@xs4all.nl

Alwin Müller

geen vergissing

Dineke, de trams zijn vanaf 17 maart 2005 overgebracht naar een hal in Amsterdam Noord; dit volgens een artikel over de Amsterdams Openbaarvervoer |Museum, de AOM.

Alwin Müller

Inderdaad geen vergissing!

Ik heb inmiddels een foto gezien uit het gemeentelijk stadsarchief (beeldbank): Oranje-Vrijstaatkade 43-45 was opslag en museum voor trams!

Ben vanBenthem frankrijk

Zwembad

hallo beste Taeko het klopt precies wat jij zegt de judo club in het zwembad was Peeman en jij hebt bij loe Spelman op judo gezeten ik ook dus we moeten elkaar wel kennen dat was in de Plantage Middenlaan dit was in de eind jaren 60 . het zwembad was toch heerlijk vooral zaterdags dan mocht je van twaalf tot twee uur zwemmen en rottigheid uithalen groetjes Taeko van Ben uit Frankrijk

spe

Alwin Müller

Rond het Sportfondsenbad

De tram 17 lijkt wel bij de remise Havenstraat te staan . . .?

dineke

geen vergissing

tijdelijk stonden oude trams geparkeerd aan de Oranje Vrijstaatkade en daar was ook deze 'verdwaalde'' bij, dat er lijn 17 is toevallig, het was daar dus tijdelijk een soort depot. Waar zijn de antieke trams heen gegaan?
groet Dineke

taeko

zwembad

Het sportfondsbad dat ken iedereen wel ik moet zeggen het is niet altyd zo dat ik netjes was in die buurt ik was daar vaak om zo als ze nu zeggen rondhangen chillen maar goed dat is een ander verhaal.
Wat betreft de Judo club was in die tijd volgens mij Peeman en G Koning was in het zuiderbad .
Laaste keer was het club Luki goshi die later zwembad oost naar de gasfabriek hal is gegaan.
Om er een leuk verhaaltje van te maken ; als kind ben ik met judo begonnen bij tung jen in de brandewijn steeg en later loek spel op de plantage die volgens mij in de buurt van betondorp is begonnen.
goetjes maar weer

f warmer

tram in oost

hallo ik ben in 1943 in oost (retiefstraat) komen wonen en weet
dat lijn 9 daar voor het bad langs ging,komend van voorland,bij het vroegere ajax stadion,en naar het centrum ging.
eerst in1924(wel voor mijn tijd)reed er de stoomtram naar laren.
ook daar hebben wij in de oorlog de houten blokjes langs de rails,waar teer aan zat,er uit gehaald.

f warmer

tram in oost

hallo ik ben in 1943 in oost (retiefstraat) komen wonen en weet
dat lijn 9 daar voor het bad langs ging,komend van voorland,bij het vroegere ajax stadion,en naar het centrum ging.
eerst in1924(wel voor mijn tijd)reed er de stoomtram naar laren.
ook daar hebben wij in de oorlog de houten blokjes langs de rails,waar teer aan zat,er uit gehaald.

Cor Lascaris

Rondom 't Sportfondsenbad

De zij-ingang liep naar het"pierebad",waar het zwemmen geleerd werd en een trap omhoog naar een kantine/terras.De temperatuur van het water was hoger dan het grote zwembad boven.
Buiten kon je het chloor uit de ventilatie ruiken en was even het warm als je er s'winters langs liep.Ernaast was ook een melk-fabriek.Altijd waren er hoge stapels kratten lege melkflessen.
Naast zwemmen was er ook een judo-school op de boven(3rde) verdieping ,Ge Koning.
Ik had geen idee dat 't de eerste Sportfondsenbad in 't land was.
Wat de tram-foto betreft,die is verdwaalt en verkeerd geplaatst door de auteur.Er waren volop bussen in de buurt maar beslist geen lijn 17 of andere trams .