Stadsnomaden op het KNSM eiland

Verteller: Roland van Balen
Oostelijk Havengebied

's Winters was het een gevecht tegen de kou.

 KNSMeiland Het KNSM eiland (1989)

KNSMeiland Het KNSM eiland (1989) Door: De Werf

Alle rechten voorbehouden

Het KNSM eiland is kunstmatig aangelegd in het IJ. In de jaren zeventig is het waarschijnlijk door de KNSM verlaten, omdat het niet meer rendabel was. De scheepvaart ging achteruit in die tijd door meer luchtverkeer. Het eiland stond leeg tot het herontdekt werd door de kraakbeweging in de jaren tachtig. Het werd bezit van een nieuwe bevolking. Kunstenaars steken er neer, er was geweldig veel ruimte in de loodsen. Zo ook een neef van me, die beeldhouwer was. Hij betrok het pand Levantkade 10, een groot stenen gebouw met hele dikke muren. Een grote, kale, koude ruimte, die leefbaar gemaakt moest worden. Gelukkig is het een handige jongen, die veel zelf kan. Hij heeft kamertjes en een keuken getimmerd en hield genoeg ruimte over voor een groot atelier. Ik ging in die tijd vaak bij hem langs om te kijken hoe het ging. Ik ben er ook voor het eerst gaan schilderen, er was plaats genoeg, en hij had ook een ezel staan.

Dat was allemaal leuk en aardig, maar er is natuurlijk niks mee te verdienen. Totdat mijn neef op het idee kwam om een bronsgieterij te beginnen. Op een gegeven moment had hij genoeg werk om ervan te kunnen leven. Af en toe hielp ik hem wel eens met het invormen als hij het erg druk had. Ik vond bronsgieten een fascinerend beroep.

Ik kwam graag op het KNSM eiland. Er woonden allemaal aparte mensen, halve kunstenaars en zwervers, die tezamen aan de rand van de Amsterdamse samenleving woonden als de zogenaamde stadsnomaden. Er stond bijvoorbeeld een oude Engelse dubbeldekkerbus, ingericht als Engelse pub en eetcafé. Er stonden verder wat woonwagens, een paar caravans en zelfs een wigwam. Allemaal leuk en lekker in de zomer, maar ’s winters was er een probleem, dan was er het gevecht tegen de kou. Kachels maken en bouwen was het favoriete gespreksonderwerp. Ieder vond z’n eigen creatieve oplossing. De levenswijze sprak me erg aan, maar ’s avonds ging ik toch altijd weer braaf naar de Bloemgracht waar mijn vriendin met het eten zat te wachten, en ook nog eens bij de warme kachel. Je moet geen watje zijn als je wilt leven als stadsnomade.

Alle rechten voorbehouden

9820 keer bekeken

Bekijk meer afbeeldingen

 Kop van KNSMeiland Het woongebied van de stadsnomaden aan de kop van het KNSM eiland, eind jaren '80.

Kop van KNSMeiland Het woongebied van de stadsnomaden aan de kop van het KNSM eiland, eind jaren '80. Door: De Werf

Alle rechten voorbehouden
 KNSMeiland-1989 Een 'nomadentent' op het KNSM eiland in 1989.

KNSMeiland-1989 Een 'nomadentent' op het KNSM eiland in 1989. Door: De Werf

Alle rechten voorbehouden

15 reacties

Voeg je reactie toe
Malu

Tilly trekhaak

Tussen de foto kwam ik de naam tegen die ik mij goed herrinner: 

tilly trekhaak met de trekzak. Ik heb daar ergens nog een cassette bandje van. wellicht een keer opzoeken. Leuk. Hoop dat meer mensen foto’s hebben. 

 

Nelleke Bouman

Geboorteplek van de liefste hond ooit

In de jaren 80 woonde een vriend van mijn vader op een vrachtschip dat lag aangemeerd aan de Levantkade. Hij had een hele luie zwarte Labrador die elke ochtend van boord sjokte om in het gras voor de boot te gaan liggen dutten. Alleen bleek op een dag dat hij zo lui nog niet was want hij had de hond van 1 van de kunstenaars die tegenover het vrachtschip in een loods woonde bezwangerd. Volgens mijn vader was die hond een Staffordshire oid. In ieder geval leverde het voor zover ik me herinner 3 puppies op. Mijn vader was een enorme dierenliefhebber die altijd wel met een vogel met een gebroken vleugel, of een rat die door een beest gepakt was of vergiftigd was naar huis kwam om op te lappen. Het baasje van de hond met de puppies vond het na een week of 6 wel welletjes dus de puppies moesten weg dus kwam mijn vader, die na mijn moeders dood bij mij woonde, met grote treurogen thuis dat het toch zo zielig was dat er nog 1 pup was die geen huis had, de kleinste en de zieligste, dus of ik het heel erg zou vinden als hij die mee zou nemen. Dus de Pup, Goofy genaamd, kwam op 18 mei 1984 bij ons wonen en hij was vanaf moment 1 helaas voor mijn vader mijn hond. De andere puppies zijn naar de buurtboot van mn vaders vriend gegaan. Helaas zijn die hondjes beide verdronken maar onze Goof is bijna 16 jaar de meest fantastische vriend geweest die iemand zich maar kan wensen. Hij is op 19 december 1999 overleden maar ik mis 'm nog steeds. Vandaag was ik sinds lang weer eens op de levantkade. Onherkenbaar veranderd. Kon me geen voorstelling meer maken van hoe het eens was daar, een vrijplaats van vrijdenkers. Jammer dat dat bijna nergens meer is

Ingeborg Everaerd-jansen

Fotograaf op zoek naar bewoners van KNSM eiland in de jaren '80

Beste lezers,

 

Mijn naam is Ingeborg Everaerd en ben fotograaf. Momenteel ben ik bezig met een fotografie project over het KNSM eiland. Ik ben op zoek naar de hippies en stadsnomaden van 'toen'. Ik woon sinds 5 jaar op het eiland en ontzettend geïnteresseerd geraakt in het verleden van dit eiland.

Dit is mijn project omschrijving:                                                                          Vandaag de dag is er geen plek meer voor stadsnomaden, hippes en krakers in de grote steden. Door de gentrificatie en explosieve woningbouw worden steeds meer grote steden schoongeveegd. Zowel in Nederland als in het buitenland.

Ruim 30 jaar geleden werd het KNSM eiland ontruimd en moesten de stadsnomaden plaatsmaken voor de huidige woningbouw. Waar zijn deze mensen gebleven? Leven zij nog steeds het vrije leven? Met deze vraag ben ik op zoek gegaan naar de stadsnomaden die destijds op het KNSM eiland woonden. 

Ik zou het liefst in contact komen met diegenen die nog steeds een vrij en/of een avontuurlijk leven leiden. Ook hoop ik de mensen van de busbar te vinden.

Alle tips zijn meer dan welkom. Graag naar Ingejansen@yahoo.com

Hartelijke groet, 

Ingeborg Everaerd-Jansen

Malu

....rode stadsbus...

Ah zie een link. Ff koekeloeren.
Alu@live.nl

Malu

Rode DAF met vader en kind.

Leuk om je herinnering te lezen. Ik heb vroeger als kind op het terrein gewoond
Met mijn vader als 'reiziger' In zon mooie oude rode stadsbus, Een DAFje.
Wij trokken Europa door en het IJ was een soort thuishaven.
Grote containers vol oude papieren van bedrijven, de NS kolenwagon, niet een maar rijen lang, de grote schommel, inderdaad het café van bussen gemaakt. En het restaurant Het einde vd wereld. De geur van het water en de metalen kan ik nog zo voor de geest halen. Van alles te doen voor een kind.
Zijn er misschien meer foto's gemaakt destijds? Ken jij of je neef onze bus nog?

hm,vdsluijs,1

Re: Hier staan die foto's

Matthijs:
http://www.bitstorm.org/KNSM-eiland/
Ontzettend leuk om te zien. En in de zomer is het op de Levantkade bere-gezellig Hans!

............................................................................................................................................
kan het mij niet voorstellen Matthijs
want zoals de gezelligheid daar was zal het nooit meer kunnen worden
mvg hans

Daniel

Woonwagen

Heel erg leuk om deze foto's te zien. Ik ben geboren op een van de woonwagens die op de eerste paar fotos staat. Wij waren de eersten die er stonden met een wagen destijds, pas later is al die verloedering gekomen. Er is een 'documentaire' gemaakt over het gebied getiteld 'Transit Levantkade' - Hierop is helaas alleen het eind stadium en de ontruiming te zien, tegen die tijd was het een mistroostige bende.

paul

ik zie nu pas de 50 foto´s

Ik ben blij verast met de 50 foto´s over het KNSM uit het jaar 1989.Ik kan begrijpen dat mensen die in het normale huisje,boompje beestje denken dat de bewoners er toen zo´n rotzooi van hadden gemaakt maar voor mensen als mij was dat nou juist die vrijheid die je steeds verder kwijtraakte in die tijd.Tegenwoordig staan er overal camera´s en tapt men menig telefoon of pc af.Voor mij was het een gebied waarin ik me vrij kon voelen en zou ook nu weer alles willen inleveren voor zo´n stukje van de wereld.
Dus zijn er mensen die nog een dergelijke woonvorm kennen mail het even door op wassersort@live.nl

hans m vd sluijs

Re: Geert Mak schreef over de stadsnomaden

Ja zal best dat er een boekje is waarin beschreven word hoe dat zat met die stadsnomaden enz maar ik heb mij er indertijd verschrikkelijk aan geergerd zoals die gaste4n het terein naar de knoppen hielpen en er een verschikkelijke bende van maakt en de gebouwen enz gewoon helemaal uit woonden dus nee ik hoef niets meer te lezen over die aso bende die ik daar toendertijd heb aangetroffen ik ben er echt klaar mee ook met de wijk zoals hij nu is ik heb daar echt niets meer mee voor mij zijn de havens oost overleden jammer maar het is niet anders zoals zovel wat door de tand des tijdsvernietigd is
maar in elke geval bedankt dat je het even gemeld hebt misschien kan een ander hier nog iets mee
mvg hans

Marella Karpe:
Beste Paul en Hans,In het boekje "De engel van Amsterdam" heeft Geert Mak een groot hoofdstuk geschreven over de periode

van de stadsnomaden op het KNSM eiland. Hij schrijft over de vrijheid en het avontuurlijke aspect van dat leven , maar ook over de verloedering en de wetteloosheid die hand over hand toenamen. Heel interessant om te lezen.Tja en nu kan je het je nauwelijks voorstellen als je in die nette , beetje yup-achtige wijk loopt, maar het uitzicht op het water blijft heel levendig en er zijn nog wel wat restanten van de oude tijd te zien. Ik vind het toch een leuke buurt.

Marella Karpe

Geert Mak schreef over de stadsnomaden

Beste Paul en Hans,

In het boekje "De engel van Amsterdam" heeft Geert Mak een groot hoofdstuk geschreven over de periode van de stadsnomaden op het KNSM eiland. Hij schrijft over de vrijheid en het avontuurlijke aspect van dat leven , maar ook over de verloedering en de wetteloosheid die hand over hand toenamen. Heel interessant om te lezen.
Tja en nu kan je het je nauwelijks voorstellen als je in die nette , beetje yup-achtige wijk loopt, maar het uitzicht op het water blijft heel levendig en er zijn nog wel wat restanten van de oude tijd te zien. Ik vind het toch een leuke buurt.

hans m vd sluijs

Re: Foto's die ik daar in 1989 heb gemaakt

Edwin Martin:
Als jonge amateurfotograaf heb ik destijds een fotoserie gemaakt van het toen zo bijzondere eiland. Je kunt ze hier bekijken:http://www.bitstorm.org/KNSM-eiland/

Ik moet zeggen dat je heel mooie foto;s gemaakt hebt van de verpaupering en verloedering van een eiland met een voor oost zeer lange historie
Eerlijk gezegt liever foto's gezien van de oude staat van het werkelijke knsm eiland zoals de knsm was en de nrm waar ik zelf ook nog voor gevaren heb en de werkzaamheden die er werden verricht zoals het laden en lossen enz enz .
Maar zoals ik zeg mooie foto,s zeker die van het kantoorgebouw ,mvg hans m van der sluijs

mijn oost
Amsterdam oost de parel die je was,
ze hebben je veranderd en dat komt echt niet te pas.
Een smeltkroes van de wereld dat ben je nu geworden,
en als ik door je straten loop dan lees ik alle gevelborden.
Reclame die ik niet begrijp in talen die 'ik' niet kan verstaan,
ik schud mijn hooft en loop maar door heel oost gaat er zo aan.
De straten verpauperen en het uitzicht is niet schoon niet meer mooi ,
mijn fijne en gezelligge oost wat eens zo heerlijk was viel aan verloedering ten prooi.
De huizen waren oud en en klein en moesten dus gesloopt ,
maar er kwam beton terug en dat is niet waar men op had gehoopt.
Een javastraat de insulindeweg het is mijn oost niet meer het is nu weg en ik zeg het nog maar weer,
het is zonde dat ik dit als oud amsterdammer die graag hier was zeghet maar weer de sfeer in oost is er beslist niet meer .
Men sloopt en renoveerd en bouwd heeft niemand dat dan nooit berouwd,
kijk dan hoe het is gedaan is er dan niemand meer de van mijn oost nog houd.
De havens oost waar wij veel speelde,
en ons geen enkele dag verveelde.
Het eiland van de knsm dede loodsen van de roggebrood,
daar staan betonnen blokken :huizen noemen ze dat maar mijn eiland is nu dood.
En de loodsen waar wij speelde de geur van koffie en cacau,
het stukgoed en de pellets waar is dat alles nou.
Huizen in nette rijen alles keurig net,
de beter gecitueerde die heeft men er nu neer gezet.
Pakhuizen werden flats want ze moesten er gaan wonen,
maar een echte amsterdammer duft zich van schaamte er nouwelijks vertonen.
Vroeger zat je in de avond met ze allen voor de deur,
de hele wijk die gezellig was vermengt met koffie geur.
Schiet een kanon nu af in de avond en je zal echt niemad raken,
dus dan vraag ik mij toch werkelijk af hoe de mensen en de kinderen zich hier nu dan vermaken.
Als ik nu mijn oost weer binnen rij en zoek waar ik geboren ben,
dan vind ik niets er van terug omdat ik niets herken.
Gelaten ga ik terug naar huis met de gedachten aan een
volgend keer,
dan is mijn oost zoals het er was misschien helemaal niet meer.

©hm.vd sluijs 2011

Edwin Martin

Foto's die ik daar in 1989 heb gemaakt

Als jonge amateurfotograaf heb ik destijds een fotoserie gemaakt van het toen zo bijzondere eiland. Je kunt ze hier bekijken:

http://www.bitstorm.org/KNSM-eiland/

hans vd sluijs

Re: KNSM eiland was de vrijheid die ik zocht

paul:
Ik zou mijn huidige bestaan nog steeds wilen inruilen voor de tijden van de stadsnomaden van het KNSM eiland.Het is hartstikke leuk zo´n flat p 6 hoog,auto voor de deur en een baan van 07.00 tot 19.00 of langer maar ik voelde me daar zo vrij.Ik kwam er de eerste keer omdat ik verdwaald was maar ben toen regelmatig terug gegaan voor het gevoel en de reuk van houtvuurtjes.Ik kwam in die tijd ook vaak aan de westerdoksdijk enzo.Zijn er mensne die meer beelden van die tijd hebben in foto of video.Mail me maar op zegwatjewil@hotmail.com

het deed mij pijn toen ik op een bepald moment zelf schipper was geworden en een eigen schip verworven had.ik moest tapioca laden in amsterdam en omdat ik uit oost kam en vroeger bij de nrm dus de roggebrood gevaren had samen met mijn broer dacht ik op vrijdag aangekomen in amsterdam en enkele bekenden in oost wilde opzoeken ik ga op het knsm eiland liggen voor het weekend.ik ben vreselijk geschrokken was dit de kade waar wij met de rijnschepen stukgoed moesten laden en was daar het kantoor in dat statige gebouw van de knsm pff het zag er allemaal niet uit ik vomd het verschrikkelijk om te zien dat alles zo verloederd was en het vuil op sommige pkon je niet eens meer lopen van de rotsooi her en der oude caravans en woonwagens zwervers en ontheemde die er rondhingen en in de oude vertrouwde lootse daar zaten de zoals zij zich noemde kunstenaars in mijn ogen was het een bij elkaar geraapte bende die de verloedering in gang gezet hadden op het eiland heel havens oost trouwens was bijna niet meer herkenbaar overal lagen half gesloopten schepen en ook hier en daar vergane glorie met daartussen ja ik kon het bijna niet geloven 1 van de wijkschepen welke weet ik niet meer hij had een rare naam gekregen maar ik herkende hem meteen ondat die schepen vaak de stuurhut en womachiene kamer midscheeps hadden en en woning achterop ook dit schip zag er niet uit ,dit alles deed pijn was dit mijn amsterdam een zo respektloos behandeld gebied ik kon het niet geloven ik ben het weekend daar wel blijven liggen en toen ik op zaterdag nar de dapperstraat was geweest kwmen wij terug aan boord en lipen er mensen over de luiken en die probeerde het middenerf open te krijgen gelukkig zat alles goed dicht en was er een scalm met een slot door mij aan de den vastgemaakt om het erf te zegelen,ik heb die gasten bijna van woede overboord gelagen gelukkig voor hen vluchte ze snel weg er was echter wel aan de deur van mijn stuurhuis gerotsooit maar gelukkig waren ze niet binnen geweest het was een desolutie om te constateren dat mijn amsterdam een stad was geworden waar je niet eens meer je spullen vielig kon achterlaten ,ik ben daarna uiteraard nog vaak in amsterdam wezen laden maar heb nooit meer aan het eiland gelegen maar achter het centraal of de houthaven omdat ik niet meer terug wou naar die verpaupering in oost .en oke er zullen best ook goede mensen gewoont hebben op het eiland en ook misschien wel echte kunstenaars maar geloof mij vrij als ik zeg er woonde ook veel tuig die als ze hun best haden gedaan veel meer hadden kunnen betekenen voor het ooit zo mooie en gezelligge knsm eiland
in herinnering geschreven aan de roggebrood en hun eiland

paul

KNSM eiland was de vrijheid die ik zocht

Ik zou mijn huidige bestaan nog steeds wilen inruilen voor de tijden van de stadsnomaden van het KNSM eiland.Het is hartstikke leuk zo´n flat p 6 hoog,auto voor de deur en een baan van 07.00 tot 19.00 of langer maar ik voelde me daar zo vrij.Ik kwam er de eerste keer omdat ik verdwaald was maar ben toen regelmatig terug gegaan voor het gevoel en de reuk van houtvuurtjes.Ik kwam in die tijd ook vaak aan de westerdoksdijk enzo.Zijn er mensne die meer beelden van die tijd hebben in foto of video.Mail me maar op zegwatjewil@hotmail.com