Verslag herdenking slachtoffers 2e W.O. op De Nieuwe Ooster

“Mensen weest waakzaam” , J. Fučík, tekst op het Monument Buchenwald.
Afgelopen zaterdag, 4 mei 2024, precies om 10.00 uur vertrok op De Nieuwe Ooster de jaarlijkse stille tocht. Deze tocht wordt georganiseerd door de gemeente Amsterdam. De locoburgermeester liep aan het hoofd van de stoet, die langs 6 monumenten voerde.

Deze tocht is van blijvend belang
De tocht is een lange, ritmische wandeling over De Nieuwe Ooster, waar de natuur zo goed tot haar recht komt. De gedenktekens herinneren ons aan de strijd, de vele zeer pijnlijke verliezen en het verzet, diede 2e Wereldoorlog kenmerken.In een wereld, waarin steeds meer sprake lijkt te zijn van oorlog en geweld, is deze stille tocht van blijvend belang. Gezamenlijk stonden wij zaterdag stil bij wat oorlog betekent voor mensen van toen en nu. Er waren meer deelnemers, ook meer kinderen, onder wie de Amsterdamse Kinderburgemeester, dan de vorige jaren.

Verzetsgroep Geuzen een van de vroegste verzetsgroepen
We liepen eerst langs het Geuzengraf van 4 verzetsstrijders van het eerste uur. Zij werden op 19 november 1942 in Berlijn vermoord. De naam van het monument is verbonden met verzetsgroep De Geuzen. Deze groep was een van de vroegste verzetsgroepen en werd opgericht in mei 1940, direct nadat de Duitse bezetter Nederland binnengevallen was. Vlakbij dit monument liggen ook de verzetsvrouwen Nel en Mientje Pooters begraven.

Aarde uit verschillende concentratiekampen in Europa
Daarna kwamen we aan bij het Monument Buchenwald, dit monument eert de slachtoffers van het Duitse concentratiekamp Buchenwald, wat lag in nazi-Duitsland, vlakbij de stad Weimar. De urn op het monument verwijst naar de aarde uit verschillende Naziconcentratiekampen in Europa, o.a. Sobibor en Auschwitz, die samengebracht werd in Buchenwald en vervolgens op de plek van dit monument begraven werd. De tekst van de in 1943 in Berlijn vermoorde Tsjechische verzetsstrijder Julius Fučík “Mensen weest waakzaam” blijft van zeer groot belang, zeker in onze huidige tijd. We stonden bij het Monument voor de Gevallen Nederlandse Militairen. Dit dient de 8 militairen die omgekomen zijn, kort na het uitbreken van de oorlog. Zij stierven tussen 11 en 15 mei 1940 in Amsterdam en omgeving.

Monument voor de Verzetstrijders, – Foto: Carin

Alle 6 mannen werden op de Waalsdorpervlakte gefusilleerd
We liepen een stuk verder, langs vak 62 richting de grote conifeer, daarna linksaf. Hier staat rechts het Monument voor de 6 Gefusilleerden. Deze mensen waren betrokken bij de CPN en bij het toen illegale blad De Waarheid. Alle 6 mannen werden op de Waalsdorpervlakte in 1943 gefusilleerd.

Dichtbij volgt het Monument voor de Verzetsstrijders, de zogenaamde Naald, waarmee 18 verzetsstrijders worden herdacht en het eerste monument is dat na de 2e Wereldoorlog op De Nieuwe Ooster werd geplaatst. De meeste mannen waren betrokken bij de Februaristaking en bij het blad De Waarheid. Na de bevrijding zijn de lichamen naar Amsterdam teruggebracht en in de jaren ’60 is het monument overgedragen aan de gemeente Amsterdam. Hildo Krop heeft indertijd het beeld vervaardigd: een vrouw zwaaiend met een vlag. Op de voet van dit monument staan de namen van de mannen, met de oproep om nooit te zwichten voor tirannen.

Veelal zeer jonge vliegeniers
Tenslotte kwamen we aan bij het grote Ereveld van de Gevallen Geallieerde Militairen, die tijdens de oorlog op Nederlands grondgebied zijn gesneuveld. 323 Militairen uit Groot-Brittannië, Australië, Nieuw-Zeeland, Canada en Polen, van wie er 48 nooit zijn geïdentificeerd. Veelal zeer jonge vliegeniers, die ver van eigen huis omgekomen zijn om Nederland te bevrijden van de Duitse bezetter.

Bij alle betrokken monumenten en graven werden door buitenlandse en Nederlandse autoriteiten, organisaties, nabestaanden en individuele burgers vele kransen, boeketten, bloemen en brieven gelegd.

Het blijft aangrijpend en ontroerend
Ieder jaar komen er meer organisaties en burgers bij, dat is goed omdat veel nabestaanden en overlevenden inmiddels zijn overleden. Van groot belang is om dit gezamenlijke Amsterdamse herdenken te blijven continueren. Aangrijpend en ontroerend blijft het om te zien hoeveel en hoezeer verschillende groeperingen getroffen werden en nog steeds lijden door de verschrikkingen van de 2e wereldoorlog. Na afloop van de tocht werden we voorzien van een drankje.

Alle belangstellenden zijn van harte uitgenodigd om volgend jaar, op 4 mei 2025, mee te lopen in deze stille tocht van herdenken.

Verslag herdenking slachtoffers 2e W.O. op De Nieuwe Ooster

Geen reacties