Vanaf 20 april tot en met 10 mei 2024 is de documentairefilm Verdwenen Stad voor iedereen gratis te bekijken op Eye Film Player, het streamingplatform van Eye Filmmuseum.
'Per toeval vond historicus Houwink ten Cate GVB-facturen voor de nazi's van uitgevoerde tramritten' vertelt Wessel Wierda en vervolgt 'Rijdende gevangenissen waren het, dwars door de stad'. De Amsterdamse trams van de GVB (toen Gemeentetram geheten) fungeerden tijdens de Tweede Wereldoorlog bijna negenhonderd keer als vervoersmiddel, om Joden naar het Centraal- of Muiderpoort-station te leiden, en die vandaar naar doorgangskamp Westerbork vertrokken. De kosten van het vervoer door het GVB gingen naar de nazi's. Wierda schrijft: 'Dat blijkt uit de facturen die Johannes Houwink ten Cate, emeritus-hoogleraar holocaust- en genocidestudies aan de UvA, in 1994 tijdens het schrijven van een onderzoeksrapport over de Hollandsche Schouwburg per toeval tegenkwam'. Wierda verhaalt: 'Daarnaast zijn mensen met ambulance vervoerd omdat ze te ziek waren. Sommige Joden zijn naar het Muiderpoort-station gelópen'. Bepakt en bezakt, met zo veel als iemand maar kan meenemen, liepen zij vanuit de Transvaalbuurt, vanaf het Krugerplein, naar de Polderweg richting station. De mensen staken de Linnaeusstraat over op de plaats waar nu het politiebureau is, oostelijk van de spoorbrug in 1939 gereed gekomen.
Filmmaker Willy Lindwer klopte aan bij Houwink ten Cate voor een nieuwe documentaire-film en boek 'Verdwenen Stad' .
'Verdwenen Stad en de gelijknamige film hadden niet op een beter moment dan nu kunnen verschijnen. Met de opening van het Amsterdamse Holocaust Museum is het onderwerp actueler dan ooit' aldus de Hebban-recensie*.
bronnen:
youtube.com/watch?v=6kfTHV-2P_Q / trailer van de film
* CPNB hebban.nl/recensie/deleestrein-over-verdwenen-stad
Wessel Wierda, 14 maart 2024 uit Folia, UvA-blad / citaat
foto's Beeldbank Archief en CCSearch citaatrecht
fotoverhalen van Frits Slicht op geheugenvanoost.nl
Westerbork-foto's te zien bij Assadaaka 300-1 Polderweg
film 'Verdwenen Stad'
